شریان های خون رسان به قلب به نام شریان های کرونر شناخته می شوند که وظیفه رساندن خون، اکسیژن و مواد مغذّی را به سلولهای ماهیچه ای قلب به عهده دارند. شریانهای کرونر اولین شاخه های شریانی جدا شده از شاهرگ آئورت می باشند که نهایتا سه شریان اصلی را می سازند که به قلب خون می رسانند. سه رگ اصلی بر روی دیواره جلویی، پشتی و سمت راست قلب به سمت پایین حرکت می کنند و در مسیر خود شاخه های فرعی فراوانی به داخل عضله قلب می فرستند.
بیماری عروق کرونر به مشکلات این عروق اشاره می کند.
شایعترین بیماری هم ایجاد گرفتگی/تنگی یا انسداد در این عروق می باشد که باعث بروز سکته قلبی می شود. در ایران همین بیماری شایعترین علّت مرگ (بیش از ۴۰ درصد) در بین مردان و زنان می باشد.
علل گرفتگی عروق قلب
شایعترین علّت ایجاد تنگی و انسداد در رگ کرونر، تشکیل پلاک اترواسکلروز می باشد. این پلاک ها تجمّعاتی از رسوبات چربی و سلّولهایی که چربی را در برگرفته اند می باشد که به مرور زمان حجیم تر می شوند و در مسیر رگ ایجاد تنگی می کنند.
این واقعه از دوران جوانی یا حتّی کودکی در انسان شروع می شود و بعد از ۴۰ سالگی در آقایان و ۵۰ سالگی در خانم ها خود را با درد و ناراحتی قلبی نشان می دهد.
راه های پیشگیری گرفتگی رگ های قلب:
از آنجا که عوامل خطر گرفتگی عروق شناخته شده اند لازم است از دوران جوانی و میانسالی نسبت به جلوگیری از ایجاد بیماری عروق کرونر اقدام کنیم. سبک زندگی سالم که مشخصّه آن فعالیّت فیزیکی و ورزش منظّم، مصرف بیشتر میوه و سبزیجات و آجیل، تقلیل مصرف گوشت قرمز به ۱۰۰ گرم در روز، مصرف دو وعده ماهی در هفته، استفاده کمتر از روغن یا مصرف روغن هایی نظیر روغن زیتون می تواند از تشکیل این پلاک ها در عروق جلوگیری کند.
درمان گرفتگی رگ قلب:
همانطور که گفته شد گرفتگی عروق قلب شایعترین علّت مرگ در ایران است. کسانی که مبتلا به دردهای قلبی و ناراحتی در قفسه سینه شده اند لازم است با مراجعه به پزشک و انجام تست های تشخیصی از وجود چنین بیماری مطّلع شوند. (آشنایی با روشهای تشخیصی گرفتگی عروق قلبی)
آنژیوگرافی عروق کرونر روشی است که متخصّصان قلب به عنوان استاندارد تشخیص گرفتگی عروق قلبی به کار می برند. (روش انجام آنژیوگرافی عروق کرونر) تصاویر به دست آمده در آنژیوگرافی(angiography) محل و شدّت تنگی رگ یا رگها را نشان می دهد و چنانچه مقدور باشد فوق تخصص آنژیوپلاستیangioplasty (آنژیوپلاستی چیست) می تواند در همان حال برای باز کردن تنگی اقدام کند.
این کار توسط بالن و سپس تعبیه استنت انجام می شود.
فوق تخصص آنژیوپلاستی angioplasty ابتدا یک وایر را از محل تنگی عبور می دهد که او را قادر می سازد یک بالن را به محل تنگی بفرستد و از خارج تن بیمار آن را باد کند. باز شدن بالن پلاکی که باعث تنگی شده را هموار می کند. در مرحله بعد بالن خارج می شود و استنت که یک چارچوپ فلزی مشبّک است به محل تنگی فرستاده می شود. با باز کردن استنت در محل تنگی، داربستی داخل رگ زده می شود که از تنگی بعدی جلوگیری می کند.
امروزه با پیشرفته شدن تکنولوژی ساخت بالن و استنت قادر شده ایم هرگونه تنگی و انسداد را در هریک از شریانهای کرونر درمان کنیم و انجام عمل قلب باز به مواردی اندک و خاص محدود شده است. چنانچه اینترونشنالیست یا همان فوق تخصّص آنژیوپلاستی تشخیص دهد که نتایج عمل بای پس قلب (عمل قلب باز) بهتر است، پس از درمیان گذاشتن مسأله با بیمار به عنوان درمان نهایی توصیه می شود.
این مطلب آموزشی توسّط دکتر احسان بهرامعلی تهیّه شده است و نقل قول از آن با ذکر منبع ایرادی ندارد.
