واریس عارضه‌ای پیش رونده است. به همین دلیل عدم رسیدگی و درمان به تشدید علائم منجر میشود. مشکلات پوستی یکی از عوارض واریس شدید پا به شمار می‌رود. در این شرایط خشکی، زبری و خارش پوست رخ می‌دهد که حالتی شبیه اگزما ایجاد می‌کند. فیبروز (فساد الیافی)، سفتی، قرمزی یا برنزی شدن رنگ‌دانه‌های پوستی را نیز می‌توان به این مشکلات اضافه کرد. زخم‌های پوستی نیز به دلیل نرسیدن خون به پوست در محدوده مورد نظر رخ می‌دهد.
تداخل در عملکرد عروق باید سریعاً به اطلاع پزشک متخصص برسد. زیرا زمینه لخته شدن خون در عروق بدن را فراهم می‌کند. در شایع‌ترین موارد افراد درگیر با واریس شدید دچار آمبولی ریه می‌شوند. در این عارضه لخته خون، عروق راه یافته به ریه را مسدود می‌کند. افراد مبتلا به واریس شدید باید در صورت مشاهده علائمی چون تنگی نفس ناگهانی و شدید، درد قفسه‌ی سینه، سرگیجه و افزایش ضربان قلب به پزشک مراجعه کنند. زیرا این علائم زنگ خطر آمبولی ریه هستند.
انواع واريس درپا
واریس ورید صافن بزرگ
این ورید بزرگترین سیاهرگ بدن است. یکی از رگ‌هایی که اغلب دچار واریس میشود ورید صافن بزرگ است. این رگ از داخل مچ پا بالا می‌رود و به ورید ناحیه کشاله ران می‌رسد. به رگ‌های واریسی که روی شاخه اصلی ورید صافن ایجاد می‌شوند واریس ورید صافن گفته میشود. معمولا پاها، پشت ران‌ها و قسمت بیرونی ران‌ها بیشتر درگیر واریس ورید صافن بزرگ می‌شوند.
واریس ورید صافن کوچک
واریس ورید صافن کوچک از قسمت بیرونی تاندون آشیل شروع میشود و به ورید پشت زانو متصل میشود. واریس ورید کوچک معمولا در پشت زانو و پشت مچ پا بروز پیدا می‌کند و اغلب درکنار ورید صافن بزرگ دیده میشود.
واریس متوسط
با وجود اینکه شدت این نوع واریس متوسط است، اندازه‌های رگ‌های واریسی بزرگ و کاملا مشهود است. رگ واریسی با شدت متوسط معمولا کبودی رنگ است. اگر این رگ‌ها به موقع درمان نشوند منجر به بروز مشکلات جدی می‌شوند. پزشک برای تشخیص مزمن بودن این بیماری آزمایشات خاصی را تجویز می‌کند و با روش‌های پیشرفته مانند لیزر و اسکلروتراپی به درمان بیماری می‌پردازد.
واریس شدید
اگر بیماری واریس به موقع درمان نشود، بدتر میشود و عوارض جدی به دنبال دارد. زمانی که بیماری واریس شدت پیدا می‌کند، ظاهر رگ‌های واریسی بسیار ناخوشایند میشود. این بیماری عوارضی مانند زخم پوستی، تغییر رنگ پوست و تورم شدید را به دنبال دارد.
واریس شاخه‌ای
واریس شاخه‌ای معمولا در زیر زانو بروز پیدا می‌کند. این نوع واریس در مقایسه با واریس ورید صافن باریک‌تر است و به شکل برآمده و بزرگ است.
واریس عنکبوتی
رگ‌های واریسی عنکبوتی رگ‌های کوچک و پیچ داری هستند که به سادگی قابل مشاهده‌اند. این رگ‌ها معمولا به رنگ قرمز هستند و در پاها بروز پیدا می‌کنند.
نواع واریس از نظر ظاهری
بر اساس نوع می توان واریس ها را به انواع گوناگون تقسیم کرد:
1-واریس رتیکولر
در حقیقت ورید های سطحی گشاد شده هستند. این واریس ها میتواند باعث ایجاد بد شکلی اندام ها، درد، سوزش، خارش، زخم و غیره شوند. اما شاید بدترین عارضه واریس های رتیکولر، خونریزی ناشی از آن ها باشد.
خونریزی ناشی از این واریس ها معمولا بسیار شدید بوده و امکان دارد ساعت ها ادامه یابد که معمولا باعث ترس فراوان برای بیماران می شود.این عروق واریسی به بهترین کیفیت قابل درمان با اسکلروتراپی هستند. در اسکلروتراپی با استفاده از تزریق مواد اسکلروزا وریدهای واریسی رتیکولر بدون نیاز به بیهوشی و بستری درمان می شوند. این درمانها بدون عوارض بوده و عوارض واریس را نیز از بین می برند.
انواع واریس پا
2-واریس کلانژکتازی ها
عبارتند از عروق قرمز بسیار نازک که از سطح پوست قابل مشاهده می باشد.درمان این نوع از واریس ها نیز اسکلروتراپی می باشد. هر چند در این گونه موارد از لیزر سطحی نیز در بعضی از بیماران استفاده می شود. ولی به هر حال درمان قطعی و انتخابی آن اسکلروتراپی است.
3- واریس های طنابی شکل
این واریس ها که گروه اصلی واریس ها را تشکیل می دهند، دارای عوارض فراوان از جمله احساس سنگینی، درد، سوزش، خارش، ایجاد لخته و آمبولی، بد فرمی اندام ها و غیره هستند. برای درمان اصلی این نوع واریس از ابلاسیون یا سوزاندن داخل عروقی، R F دا خل عروقی و چسبهای مخصوص داخل عروقی استفاده میشود.این روشها درمان قطعی بوده و نیاز به بی هوشی و بستری ندارند و واریس پس از درمان با این روش ها مطلقا امکان بازگشت نخواهد داشت.
علائم واریس :
- خارش پاها
تورم پا یا مچ پا
تغییر در رنگ پوست، به ویژه در پایین پا
علائم متوسط واریس طنابی:
درد یا لرزش در پاها
احساس سنگینی در پاها
گرفتگی عضلات پا
ایجاد تغییرات پوستی بیشتر در پاها
رگ‌های واریسی
تورم / گرفتگی در پا یا عضله ساق
علائم شدید واریس طنابی:
درد
تغییرات رنگدانه پوست (تغییر رنگ قرمز یا برنز)
پوست خشک، زبر، و دچار خارش (تغییرات اگزما)
رقیق شدن خون در رگ‌ها
فیبروز و سفت شدن پوست پایین بدن
زخم‌های پایین بدن
رگ‌های عنکبوتی معمولا در سطح نزدیک‌تر پوست رخ می‌دهند و با رنگ قرمز یا آبی و ظاهر تار عنکبوتی مشخص می‌شوند. این رگ‌های غیر طبیعی اغلب فقط یک نگرانی از جنبه زیبایی هستند و غالبا در پاها یافت می‌شوند. اندازه رگ‌های عنکبوتی می‌توانند بسته به بیمار و موقعیت آن‌ها متفاوت باشد
درک تلانژاکتازی (گشادشدگی مویرگ‌ها )
تلانژاکتازی وضعیتی است که در آن مویرگ‌های (رگ‌های خونی کوچک) گشاده شده باعث خطوط قرمز یا الگوهای رشته مانند بر روی پوست می‌شوند. این الگوها یا تلانژاکتازی، به تدریج و اغلب به صورت خوشه‌ای تشکیل می‌شوند. گاهی به دلیل ظاهر نازک و تار مانندشان به “رگ‌های عنکبوتی” شناخته می‌شوند.
تلانژاکتازی در نواحی که به آسانی دیده می‌شوند (مانند لب‌ها، بینی، چشم‌ها، انگشتان و گونه‌ها) رایج هستند. این عروق می‌توانند باعث ناراحتی شوند و بعضی افراد آن‌ها را عامل عدم جذابیت می‌دانند. بسیاری از افراد تمایل دارند که این وضعیت را برطرف کنند. از بین بردن آن‌ها با ایجاد صدمه به عروق و تحریک آن به محو شدن و یا زخم انجام میشود. این کار باعث میشود ظاهر علائم قرمز یا الگوهای روی پوست کاهش یابد.
در حالی که اکثر موارد تلانژکتازی معمولا خوش خیم هستند، می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی باشند. به عنوان مثال، تلانژکتازی هموراژیک ارثی (HHT) یک بیماری ژنتیکی نادر است که موجب تلانژکتازی میشود که میتواند مرگبار باشد. تلانژکتازی‌های ناشی از HHT به جای شکل گیری روی پوست، در اندام‌های حیاتی مانند کبد ظاهر میشود. این عروق ممکن است بترکند، و خونریزی شدیدی ایجاد کنند (هموراژ).
تشخیص علائم تلانژاکتازی
تلانژاکتازی میتواند ناراحت کننده باشد. این وضعیت عموما مرگبار نیست، اما برخی افراد ممکن است دوست از وجود آن‌ها ناراحت باشند. این عروق به تدریج ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در اثر استفاده از محصولات بهداشتی و زیبایی مانند صابون‌های ساینده و اسفنج‌ها که موجب تحریک پوست می‌شوند، نیز بروز یابند.
علائم تلانژاکتازی عبارتند از:
درد (مربوط به فشار وریدی)
خارش
نشانه‌های قرمز یا الگوهای رشته مانند روی پوست
علائم HHT عبارتند از:
خونریزی مکرر بینی
خون قرمز یا تیره در مدفوع
تنگی نفس
تشنج
سکته مغزی کوچک
ماه گرفتگی لکه‌ای شرابی
دلایل تلانژاکتازی چیست؟
علت دقیق تلانژکتازی ناشناخته است. محققان بر این باورند که علل متعددی ممکن است به ایجاد تلانژاکتازی کمک کنند. این علل ممکن است ژنتیکی، محیطی یا ترکیبی از هر دو باشد. اعتقاد بر این است که بیشتر موارد تلانژکتازی ناشی از قرار گرفتن مداوم در معرض آفتاب یا دمای شدید است. این باور به این دلیل است که معمولا در نقاطی از بدن ظاهر می‌شوند که پوست در معرض نور خورشید و هوا قرار می‌گیرد.
سایر علل احتمالی تلانژاکتازی عبارتند از:
مصرف الکل: میتواند جریان خون در عروق را تحت تاثیر قرار دهد و میتواند باعث بیماری کبد شود
بارداری: اغلب فشار زیادی روی رگ اعمال می‌کند
پیری: رگ‌های خونی پیر می‌توانند شروع به ضعیف شدن کنند
روساکا: عروق خونی در صورت را بزرگ می‌کند، باعث ایجاد ظاهر گرگرفته در گونه‌ها و بینی میشود
مصرف همیشگی کورتیکواستروئید: پوست را نازک و تضعیف می‌کند
اسکلرودرم: پوست را سفت و منقبض می‌کند
درماتوميوزيت: پوست و بافت عضلانی زير جلدی را ملتهب می‌کند
لوپوس اريتماتيک سيستميک: مي‌تواند حساسيت پوست به نور خورشيد و دماي شديد را افزايش دهد
علل تلانژکتازی هموراژیک ارثی ژنتیکی است. افراد مبتلا به HHT این بیماری را از حداقل یکی از والدین به ارث می‌برند. پنج ژن مشکوک به ایجاد HHT هستند و سه مورد از آن‌ها شناخته شده‌اند. افراد مبتلا به HHT یا یک ژن نرمال و یک ژن جهش یافته یا دو ژن جهش یافته را دریافت می‌کنند (فقط یک جهش ژن برای ایجاد HHT کافی است)
چه کسی در معرض تلانژاکتازی انقباضی است؟
تلانژاکتازی یک بیماری پوستی رایج ، حتی در میان افراد سالم است. با این حال، برخی از افراد نسبت به دیگران در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تلانژاکتازی قرار دارند. این افراد شامل کسانی هستند که:
در محیط بیرون (سر باز) کار می‌کنند
در تمام طول روز نشسته یا ایستاده هستند
سوء مصرف الکل دارند
باردار هستند
مسن‌تر یا سالمند هستند (با پیر شدن پوست تلانژکتازی بیشتر ایجاد میشود)
افرادی که روساکا، اسکلرودرما، درماتوميوزيت يا لوپوس اريتماتوز سيستميک (SLE)دارند
از کورتیکواستروئیدها استفاده می‌کنند
پزشکان چگونه تلانژاکتازی را تشخیص می‌دهند؟
پزشکان ممکن است بر علائم بالینی بیماری تکیه کنند. تلانژاکتازی به راحتی از روی خطوط قرمز رشته مانند یا الگوهای روی پوست قابل مشاهده است. در برخی موارد پزشک ممکن است بخواهد مطمئن شود که بیماری زمینه‌ای وجود ندارد. بیماری‌های مرتبط با تلانژاکتازی عبارتند از:
HHT (همچنین به سندرم اسلر- وبر – رندو نامیده میشود): اختلال ارثی رگ‌های خونی در پوست و اندام‌های داخلی که میتواند باعث خونریزی بیش از حد شود
بیماری استورج- وبر: یک اختلال نادر که سبب ایجاد خال لکه‌ای شرابی و مشکلات سیستم عصبی میشود
آنژیوم عنکبوتی: تجمع غیر طبیعی عروق خونی در نزدیکی سطح پوست است
گزرودرما پیگمنتوزوم: یک بیماری نادر که در آن پوست و چشم‌ها بسیار حساس به نور ماوراء بنفش هستند
HHT ممکن است باعث شکل گیری عروق خونی غیرطبیعی به نام بدشکلی شریانی (AVM) شود. این وضعیت ممکن است در چندین قسمت بدن رخ دهد. این AVMها اجازه اتصال مستقیم بین شریان‌ها و رگ‌ها را بدون مداخله مویرگ‌ها می‌دهند. و ممکن است به هموراژ (خونریزی شدید) منجر شود. این خونریزی ممکن است در مغز، کبد یا ریه‌ها رخ دهد.
برای تشخیص HHT، پزشکان ممکن است ام آر آی یا سی تی اسکن انجام دهند تا خونریزی یا ناهنجاری‌های داخل بدن را تعیین کنند.
درمان تلانژاکتازی
درمان بر بهبود ظاهر پوست تمرکز دارد. روش‌های مختلف عبارتند از:
لیزر درمانی: لیزر عروق گشاد شده را هدف قرار داده و آن‌ها را تنگ می‌کند (این کار معمولا شامل کمی درد و دوره بهبودی کوتاه است)
عمل جراحی: عروق گشاد شده می‌توانند برداشته شوند (این کار میتواند بسیار دردناک باشد و ممکن است منجر به دوره بهبودی طولانی مدت شود)
اسکلروتراپی: بر ایجاد آسیب به پوشش داخلی عروق خونی با تزریق یک محلول شیمیایی به آن تمرکز دارد که باعث لخته شدن خون میشود و رگ را وادار به انقباض، ضخیم شدن و یا ایجاد بافت اسکار در ورید می‌کند (معمولا به دوره بهبودی نیاز نیست، اگرچه ممکن است برخی از مواقع محدودیت‌هایی در ورزش کردن در نظر گرفته شود)
درمان HHT ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آمبولیزاسیون برای مسدود کردن یا بستن رگ‌های خونی
لیزر درمانی برای متوقف کردن خونریزی
عمل جراحي
انواع واریس بر اساس ناحیه بروز آن
واریس پا
واریس شکم
واریس ناحیه رحم
واریس ناحیه واژن
واریس ناحیه لگن
انواع واریس پا بر حسب شکل ظاهری
تورم عروق بر حسب میزان خون تجمع یافته به صورت تار عنکبوتی، رتیکولر و طنابی بروز پیدا می‌کند. اشکال شبکه‌ای شکل، کوچک، به رنگ قرمز یا آبی، بدون درد و تورم واریس تار عنکبوتی نامیده میشود. این عارضه در نزدیکی پوست به وجود آمده و شباهت بسیاری به تار عنکبوت دارد. در اصطلاح پزشکی به این مدل واریس تلانژکتازی می‌گویند. عروقی با قطر کمتر از ۱ میلیمتر در معرض ابتلا به واریس تار عنکبوتی قرار دارند.
رگ‌هایی با قطر کمتر از ۳ میلیمتر در صورت اختلال در عملکرد دریچه و تجمع خون، به نام واریس رتیکولر شهرت دارد. رگ‌های درگیر در صورت شدید بودن تورم، حالت پر پیچ و خمی در سطح پوست ایجاد می‌کنند. این عارضه با توجه به شکل ظاهری ایجاد شده واریس طنابی نامیده میشود. واریس طنابی بیشتر در عروقی با قطر بالاتر از ۳ میلیمتر بروز پیدا می‌کند.
تورم عروق بر حسب میزان خون تجمع یافته به صورت تار عنکبوتی، رتیکولر و طنابی بروز پیدا می‌کند. اشکال شبکه‌ای شکل، کوچک، به رنگ قرمز یا آبی، بدون درد و تورم واریس تار عنکبوتی نامیده میشود. این عارضه در نزدیکی پوست به وجود آمده و شباهت بسیاری به تار عنکبوت دارد. در اصطلاح پزشکی به این مدل واریس تلانژکتازی می‌گویند. عروقی با قطر کمتر از ۱ میلیمتر در معرض ابتلا به واریس تار عنکبوتی قرار دارند.
رگ‌هایی با قطر کمتر از ۳ میلیمتر در صورت اختلال در عملکرد دریچه و تجمع خون، به نام واریس رتیکولر شهرت دارد. رگ‌های درگیر در صورت شدید بودن تورم، حالت پر پیچ و خمی در سطح پوست ایجاد می‌کنند. این عارضه با توجه به شکل ظاهری ایجاد شده واریس طنابی نامیده میشود. واریس طنابی بیشتر در عروقی با قطر بالاتر از ۳ میلیمتر بروز پیدا می‌کند.
*علت به وجود آمدن رگ واریسی عنکبوتی چیست؟
ژنتیک، سیگار کشیدن، سبک زندگی و اضافه وزن میتواند از دلایل بروز این بیماری باشند.
*آیا بیماری واریس فقط در پاها بروز پیدا می‌کند؟
خیر، انواع مختلف واریس در قسمت‌های دیگر بدن نیز بروز پیدا می‌کند.
*آیا تغییر سبک زندگی خطر ابتلا به بیماری واریس را کاهش می‌دهد؟
بله، تغییر سبک زندگی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است
روش‌های درمان انواع رگ واریسی
اسکلروتراپی
این روش معمولا برای درمان وریدهای عنکبوتی شکل استفاده میشود. در این روش پزشک برای بستن ورید یک ماده‌ی شیمیایی داخل ورید تزریق می‌کند. در هر جلسه‌ی درمانی چندبار تزریق انجام میشود تا همه‌ی وریدها بسته شوند. درمان تزریقی یا اسکلروتراپی معمولا برای وریدهای واریسی کوچک استفاده میشود.
بروز حساسیت به ماده شیمیایی، سوزش در محل تزریق و ورم و جراحت پوستی از عوارض این روش درمانی هستند.
لیزر وریدهای واریسی
در این روش درمانی پزشک ورید را سوراخ می‌کند و سپس یک سیم راهنما را وارد ورید واریسی می‌کند و اشعه‌ی لیزر را از طریق سوراخ ایجاد شده به درون ورید واریسی می‌فرستد. لیزر درمانی با بی حسی موضعی انجام میشود. بعد از لیزر درمانی باید تا چند روز از جوراب فشرده استفاده کنید.
رادیو فرکانس حرارتی
در این روش درمانی پزشک از مواج رادیویی برای درمان استفاده می‌کند. این روش درمانی با بی حسی موضعی انجام میشود و نسبت به لیزر درمانی زمان بیشتری طول می‌کشد. بعد از درمان بیمار ممکن است تورم و درد را احساس کند.
فلبکتومی
این روش درمانی یک روش جدید و سریع برای درمان ورید واریسی است. این نوع درمان به صورت سرپایی و با بیهوشی موضعی انجام میشود. در این روش ورید واریسی به صورت تکه تکه از بدن خارج میشود.
جراحی
پزشک برای درمان ورید واریسی پیشرفته از جراحی استفاده می‌کند در این روش درمانی پزشک روی ورید واریسی که در ناحیه ساق پا و ران قرار دارد برش ایجاد می‌کند و سپس با وسیله‌ای مخصوص ورید واریسی را از بدن خارج می‌کند.
آیا عدم درمان بیماری واریس عوارضی به دنبال دارد؟
بله، اگر این بیماری به موقع درمان نشود عوارضی مانند زخم، لخته شدن خون، بروز ضایعات پوستی و… را به دنبال دارد بنابراین بهتر است بعد از مشاهد علائم این بیماری به پزشک مراجعه کنید.
آیا بیماری واریس در میان خانم ها رایج تر است؟
بله، بیماری واریس بین زنان بالای 40 سال رایج تر است.
پوشیدن جوراب واریس به چه کسانی توصیه می شود؟
· کسانی که برای مدت طولانی می ایستند و یا می ننشینند.
· کسانی که قبلا عمل جراحی انجام داده اند.
· افراد ورزشکار
· خانم های باردار
احتمال بروز بیماری واریس در چه کسانی بیشتر است؟
یکی از دلایل بروز بیماری واریس عوامل ژنتیکی است بنابراین اگر یکی از اقوام درجه یک شما سابقه ی ابتلا به بیماری واریس را دارد احتمال بروز این بیماری در شما نیز افزایش می یابد.
آیا احتمال ابتلای دوباره به بیماری واریس وجود دارد؟
خیر، رگ های واریسی که درمان شده اند دوباره مبتلا به واریس نمی شوند. با این وجود، ممکن است رگ های دیگری در نواحی دیگر بدن مبتلا به بیماری واریس شوند
عوارض واریس
در صورت عدم درمان واریس، می تواند عوارض و خطرات جدی تری به همراه داشته باشد و باعث به خطر افتادن سلامتی شود. یکی از عوارض شایع بیماری واریسی که درمان نشده و وارد مرحله پیشرفته شده است، بیماری مزمن عروقی است. این بیماری باعث تورم، تغییر رنگ پوست، ضخیم شدن پوست و بافت و زخم پوستی می شود. از دیگر عوارض واریس می توان خونریزی، ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)، لخته شدن خون و ترومبوفلبیت را نام برد.
پیشگیری از واریس
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری واریس بهتر است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که شامل موارد زیر می شوند:
از ایستادن و نشستن برای مدت طولانی بپرهیزید.
یک رژیم غذایی مناسب را دنبال کنید.
جوراب ضد واریس بپوشید.
از کرم ضد افتاب استفاده کنید.
از آنجایی که وزن زیاد فشار زیادی را بر پاهای شما وارد می کند، در صورت داشتن اضافه وزن باید وزن خود را کاهش دهید.
برای مدت طولانی کفش پاشنه بلند نپوشید.
پاهای خود را بالا بگیرید: بالا نگه داشتن پا به بهبود جریان خون و در نتیجه پیشگیری از واریس موثر است
